Bóle porodowe - jak sobie z nimi skutecznie radzić?

15.04.2020

Ból podczas porodu towarzyszy niemalże każdej kobiecie. Aby sobie z nim poradzić można stosować różne techniki. Część z nich przybliżymy poniżej.

Każde narodziny różnią się od siebie, więc każda kobieta doświadcza w inny sposób bólu porodowego. W ramach planu porodu należy pomyśleć o tym, w jaki sposób można go złagodzić oraz jak sobie z nim radzić.

Ból podczas porodu jest spowodowany skurczami mięśni macicy i naciskiem na szyjkę macicy. Może zacząć się jako uczucie obolałości i przerodzić w silne skurcze brzucha, pachwin i pleców. Niektóre kobiety odczuwają również ból w bokach lub udach.

Jakie są możliwości?

Istnieje wiele opcji łagodzenia bólu podczas porodu. Należą do nich techniki niemedyczne, a także różne rodzaje leków. Ważne jest, aby znać swoje możliwości i omawiać je z lekarzem prowadzącym, bądź położną. Wybory przyszłej mamy mogą ulec zmianie, podczas rozpoczęcia porodu. Plan porodu to świetne rozwiązanie, jednakże warto mieć również inne perspektywy tzw. „Plan B”. Spowodowane jest to wieloma czynnikami, które mają wpływ na samopoczucie.

Należą do nich między innymi:

• wielkość i pozycja dziecka,
• postęp porodu,
• zmęczenie i poziom tolerancji na ból.

Techniki niemedyczne

Podczas porodu stosuje się wiele niemedycznych technik przeciwbólowych. Stwierdzono, że zmniejszają one ból lub przynajmniej modyfikują jego postrzeganie i pomagają lepiej radzić sobie z porodem. Niektóre z najczęstszych są wymienione poniżej:

Techniki oddychania

Prawidłowe oddychanie wpływa na złagodzenie bólu poprzez porodu. Powolne, głębokie oddychanie maksymalizuje ilość tlenu dostępną dla przyszłej mamy i dziecka, a także może wpływa kojąco na obie strony. Istotne jest, aby pamiętać o kilku instrukcjach związanych z prawidłowym oddychaniem.

Przede wszystkim należy przed skurczem pamiętać o głębokim wdechu, a podczas skurczu o przedłużonym wydechu. Wydech powinien być dwa razy dłuższy od wdechu. Te instrukcje należy zastosować w początkowej fazie porodu, gdy jeszcze przyszłej mamie dopisują siły. Negatywne skutki przynosi wstrzymywanie powietrza podczas skurczu, ponieważ dziecko również wtedy nie oddycha. Obie strony są równie zmęczone porodem, dlatego ważne jest, aby wstrzymywać oddech jedynie podczas parcia. Szybkie i krótkie oddechy warto zostawić na koniec akcji porodowej, gdy nie ma siły na długie oddechy.

Masaż

Jeżeli przyszłej mamie towarzyszy partner warto pomyśleć o masażu. Należy skupić się na najbardziej bolących miejscach, którymi są zazwyczaj plecy w części lędźwiowej bądź ramiona. Kobieta również sama może wykonać taki masaż, jednakże może być to utrudnione. Ważne jest, aby nie masować brzucha, ponieważ niepotrzebny ucisk może zwiększyć ból podczas porodu.

Ruch

Podczas bóli porodowych ważne jest, aby nie pozostawać w jednej pozycji. Przybranie odpowiedniej pozycji ciała wpływa łagodząca na nasilającą się czynność skurczową macicy. Podczas początkowej fazy porodu warto pomyśleć o kilku prostych ćwiczeniach:

• Piłka do ćwiczeń świetnie sprawdza się w początkowej fazie porodu, ponieważ kobieta może usiąść w rozkroku, ułatwiając tym samym dziecku zejście w dół kanału rodnego. Można dołączyć również balans na piłce, który pozwoli dziecku zejść niżej, a przyszłej mamie rozluźni mięśnie.
• Klęk podparty to kolejna metoda na łagodzenie skurczu, która jednocześnie spowalnia tempo porodu. Przydaje się zwłaszcza w przypadku bóli kręgosłupa, bądź przy ciążach wielodzietnych.
• Przeniesienie ciężaru ciała sprawdza się przede wszystkim, gdy mamy do dyspozycji partnera podczas porodu. Należy oprzeć się zakładając dłonie na jego kark i powoli zginać kolana. Ważne jest, aby rozluźnić ciało i przenieść ciężar na partnera. Dodatkowy balans przyczynia się do większego złagodzenia bólu.
• Taniec to jedna z form, która również redukuje siłę skurczu. Należy pamiętać, iż taniec powinien polegać na delikatnym poruszaniu biodrami. Jeśli wystąpi zmęczenie warto odpocząć i przyjąć pozycję ciała rozluźniającą mięśnie. Techniki oddechowe podczas odpoczynku są wtedy niezwykle istotne.
• Siedzenie okrakiem na krześle zmniejsza bóle kręgosłupa na odcinku krzyżowym, tym samym łagodząc skurcze. Stanowi to świetny odpoczynek pomiędzy skurczami i przyczynia się do lepszego samopoczucia.

Techniki relaksacyjne

Techniki relaksacyjne mogą przyczynić się do zmniejszenia intensywności bólu. Do najpopularniejszych metod należą:

• Muzyka
• Joga
• Medytacja

Ciepła kąpiel

Ciepła kąpiel jest możliwa przy pierwszej fazie porodu. Może pomóc w zrelaksowaniu, zmniejszyć skurcze oraz bóle kręgosłupa. Należy pamiętać, iż nie należy mylić ciepłej kąpieli z porodem w wodzie. Najlepiej wykonać ją przy 4-5 centymetrach rozwarcia, aby nie spowalniać porodu.

Aromaterapia

Olejki eteryczne są używane do masażu lub podgrzewane nad palnikiem. Nie ma dowodów na to, że aromaterapia zapewnia ulgę w bólu, ale niektóre kobiety uważają to za przyjemne. Zawsze należy pamiętać aby sprawdzić, czy szpital, w którym planowany jest poród zezwala na jej zastosowanie.

Akupunktura

Nie jest jasne, jak działa akupunktura. Nie są znane żadne skutki uboczne dla matki lub dziecka. Tylko wyszkolona osoba powinna wykonywać akupunkturę. Nie wszystkie szpitale zatrudniają terapeutę akupunktury, więc może być konieczne omówienie usług z lekarzem. W opinii wielu kobiet uśmierza ona skurcze i zmniejsza ból.

TENS

Przezskórna elektryczna stymulacja nerwów (TENS) stymuluje nerwy w dolnej części pleców za pomocą małego ręcznego urządzenia zwanego maszyną TENS, którą kontroluje kobieta podczas porodu. TENS nie ma znanych skutków ubocznych dla matki lub dziecka, a wiele kobiet uważa, że jest to pomocna technika albo samodzielnie, albo w połączeniu z innymi metodami łagodzenia bólu. Maszyna TENS nie jest odpowiednia dla wszystkich. Osoby z rozrusznikiem serca nie powinny jej używać. Nie można jej stosować pod prysznicem ani w wodzie. W Polsce niewiele szpitali posiada takie urządzenie.

Opcje medyczne

Z medycznego punktu widzenia istnieje kilka przeciwbólowych środków zmniejszających ból podczas porodu, do których należą:

Podtlenek azotu

Podtlenek azotu jest podawany jako gaz, który należy wdychać przez ustnik, gdy pojawi się skurcz. Gaz działa kilka sekund, więc ważne jest, aby oddychać z ustnika, gdy tylko zacznie się skurcz. Podtlenek azotu nie zatrzymuje bólu całkowicie, ale zmniejsza intensywność każdego skurczu. Nie jest skuteczny u wszystkich kobiet - u około jednej trzeciej kobiet nie przynosi ulgi w bólu. Możliwe działania niepożądane związane z podtlenkiem azotu obejmują nudności, wymioty i dezorientację.

Zastrzyki na ból (petydyna lub morfina)

Morfina lub petydyna są podawane przez wstrzyknięcie. Nie blokują bólu całkowicie, ale pomagają go złagodzić. Leki te przenikają przez łożysko i mogą wywoływać senność, dlatego zwykle nie są podawane, jeśli zbliża się poród (w ciągu 2 godzin od porodu). Leki te mogą powodować mdłości, dlatego leki przeciw nudnościom zwykle podaje się w tym samym czasie. Senne działanie petydyny może wpływać na odruch ssania dziecka i zdolność do karmienia piersią po urodzeniu.

Znieczulenie zewnątrzoponowe

Zastrzyki zewnątrzoponowe powodują odrętwienie i blokują ból od pasa w dół - w brzuchu, biodrach i nogach. Jest to skuteczna opcja łagodzenia bólu podczas porodu, ponieważ pozwala zachować czujność podczas porodu. Lek podaje się przez zastrzyk w błonę śluzową rdzenia kręgowego. U niektórych kobiet po pierwszej dawce złagodzenia bólu wciąż występują dolegliwości. Może to wymagać powtórzenia procedury. Po zastosowaniu znieczulenia zewnątrzoponowego ciśnienie krwi może spaść, powodując uczucie omdlenia i mdłości. Może to również powodować stres u dziecka. Jest to leczone przez podanie dożylnego płynu.

Znieczulenie zewnątrzoponowe często powoduje osłabienie mięśni nóg, więc kobiety po znieczuleniu zewnątrzoponowym mogą mieć wskazane pozostanie w łóżku. Brak czucia w dolnej części ciała oznacza, że nie będzie możliwości poinformowania o potrzebach fizjologicznych. W większości przypadków oznacza to, że zostanie założony cewnik moczowy. Możliwe działania niepożądane obejmują ból głowy, swędzenie lub tkliwość w miejscu wstrzyknięcia znieczulenia zewnątrzoponowego.

Ważne jest, aby wszystko skonsultować z lekarzem prowadzącym i położną, aby poród był łatwiejszy.